Trong bài đăng hồi tháng 4, Fang Qing nêu rõ mong muốn tìm bạn đồng hành để kết hôn, sống riêng, tự quản lý tài chính nhưng có nghĩa vụ xuất hiện cùng nhau trong dịp lễ, sự kiện hay khi cần.
Gần 100 người đã phản hồi. Sau hai tháng sàng lọc và gặp 5 ứng viên, cô chọn được người phù hợp.
Mô hình "hôn nhân hợp tác", nơi hai người đóng vai vợ - chồng nhưng gia đình được vận hành theo thỏa thuận, duy trì tính độc lập, giống quan hệ đối tác hơn là gắn kết truyền thống, đang ngày càng phổ biến ở Trung Quốc.
Với Fang Qing, lựa chọn này nhằm thực hiện mong muốn của ông nội. Người chồng tương lai hơn cô một tuổi, làm việc ở Bắc Kinh. Ba tháng qua, họ thường xuyên đi ăn, xem phim, thậm chí Fang bắt đầu nảy sinh rung động, dù thừa nhận mỗi lần gặp gỡ, cô chỉ xem xét anh có đáp ứng tiêu chí kết hôn hay không.
Bạn bè Fang thắc mắc, nếu không có tình yêu thì kết hôn để làm gì, thậm chí cho rằng đó là hôn nhân giả. Ở Trung Quốc, đàn ông và phụ nữ đồng tính thường lấy người khác giới để đáp ứng kỳ vọng xã hội, gọi là hôn nhân hình thức, vốn đã tồn tại từ lâu.
Tuy nhiên, hiện, nhiều người dị tính cũng chọn hôn nhân hợp tác, tạo nên một xu hướng mới.
Fang Qing vốn không định kết hôn, nhưng quyết định tìm bạn đồng hành để thực hiện mong muốn của ông nội bệnh nặng, muốn thấy cháu lập gia đình trước khi qua đời.
Cô từng trải qua hai mối quan hệ nghiêm túc, đã nghĩ đến hôn nhân nhưng đều tan vỡ. Hiện Fang lên kế hoạch cưới trong vòng một năm tới, hai bên gia đình đã gặp mặt và chỉ thống nhất dựng sẵn câu chuyện quen nhau, còn lại đều là thật.
Theo thỏa thuận, hai người sống riêng, tôn trọng quyền riêng tư, chỉ xuất hiện cùng nhau khi cần. Vì đối tác muốn có con, Fang không loại trừ khả năng sinh, song khẳng định trách nhiệm nuôi dạy thuộc về anh.
Fang nói không buồn khi kết hôn để làm hài lòng người lớn, nhưng khó chịu khi bị nghi ngờ hôn nhân là giả. Với cô, khiến ông bà an lòng là trách nhiệm, không mâu thuẫn với việc theo đuổi cuộc sống riêng.
"Hôn nhân chỉ là tìm một người bạn đồng hành, tôn trọng cam kết như đối tác kinh doanh", cô nói.
Gui Fangfang, luật sư tại Văn phòng Luật Merits and Tree ở Thượng Hải, cho biết bà đã gặp nhiều trường hợp hôn nhân hợp tác và hôn nhân hai bên trong những năm gần đây.
Theo bà, các hình thức hôn nhân mới giúp phụ nữ có tiếng nói hơn, hôn nhân hợp tác vừa là sự thỏa hiệp xã hội vừa thể hiện quan điểm phụ nữ phải có quyền thương lượng.
Trước đây, phụ nữ Trung Quốc gần như không có tiếng nói trong hôn nhân, nhưng hiện kể cả nam giới và người lớn tuổi cũng dần chấp nhận sự thay đổi này. Vì vậy, dù chưa hoàn hảo, hôn nhân hợp tác vẫn được xem là biểu hiện của quyền phụ nữ và dấu hiệu tiến bộ xã hội.
Giáo sư xã hội học Lu Jiehua, Đại học Bắc Kinh, cho rằng hiện mọi người chú trọng hơn đến sự tự chủ trong quan hệ thân mật. Ông nhận định hôn nhân truyền thống dựa vào họ hàng, huyết thống và địa lý trong một xã hội quen biết, còn trong xã hội hiện đại, sự lựa chọn cá nhân quan trọng hơn.
Fang cho rằng mô hình truyền thống không còn phù hợp với thói quen của giới trẻ Trung Quốc. Cô nhận xét các cặp vợ chồng thế hệ trước có thể gắn bó hàng chục năm vì tương tác xã hội còn hạn chế, trong khi Gen Z hiện có nhiều kênh kết nối. Với cô, lý tưởng nhất là có một người bạn đồng hành trong mọi hoạt động, kể cả hôn nhân, thay vì đặt toàn bộ kỳ vọng vào một đối tác.
Những gia đình đưa con đi dạo ở Bắc Kinh, Trung Quốc, tháng 12/2023. Ảnh: Think China
Qi Huan, 30 tuổi, là giáo viên, mắc kẹt trong mâu thuẫn hôn nhân. Từ năm 2021, cô tham gia hơn 100 buổi hẹn do gia đình sắp xếp nhưng không tìm được người phù hợp.
Giữa tháng 7, Qi đăng bài trên RedNote tìm bạn đồng hành kết hôn. Cô nói mong muốn một quan hệ hợp tác có ranh giới rõ ràng. Đối tượng lý tưởng của cô là một sĩ quan quân đội để ít phải gặp nhau, chỉ cần người đó đều đặn chu cấp chi phí gia đình.
Trước tình trạng tỷ lệ kết hôn và sinh con giảm mạnh cùng dân số già hóa, nhiều chính quyền địa phương ở Trung Quốc tung ra biện pháp khuyến khích như tiền thưởng kết hôn, bao lì xì và phiếu tiêu dùng. Điều này khiến Qi lo sợ nếu tiếp tục độc thân, cô sẽ trở nên lạc lõng.
Luật sư Gui Fangfang nhận định sự xuất hiện các hình thức hôn nhân mới là tín hiệu tích cực, vì giúp giới trẻ vừa đáp ứng yêu cầu xã hội vừa duy trì độc lập, qua đó gián tiếp bảo vệ quyền tự do cá nhân. Bà cho rằng con người đang thích nghi với biến đổi xã hội và dung hòa nhu cầu riêng, và nếu được quản lý tốt, những mô hình này có thể mang lại kết quả khả quan.
Tuy vậy, thực tế cho thấy hôn nhân hợp tác dễ tan vỡ. Hình thức này mạnh vì không đặt kỳ vọng tình cảm, nhưng mong manh vì vốn dựa trên thỏa hiệp. Nguyên nhân thường đến từ tranh chấp tài chính, đặc biệt là quyền sở hữu nhà ở, yếu tố cốt lõi của hôn nhân.
Ngoài ra, thỏa thuận không sinh con đôi khi bị phá vỡ, dẫn đến mang thai ngoài ý muốn và xung đột trách nhiệm nuôi dưỡng. Ngay cả hợp đồng tiền hôn nhân cũng khó giải quyết triệt để, bởi thường chỉ bao quát khía cạnh tài chính mà không điều chỉnh hết đời sống chung.
Ngọc Ngân (Theo Think China)