Khi Tổng thống Mỹ Donald Trump cuối tuần trước thông báo ông sẽ đưa ra "thông báo lớn" về Nga, nhiều người ở Ukraine đã hy vọng Nhà Trắng cuối cùng sẽ có hành động quyết liệt để gây sức ép và buộc Moskva chấm dứt cuộc xung đột đã kéo dài hơn 3 năm qua.
Tuy nhiên, hy vọng đó nhanh chóng tan vỡ khi ông Trump ngày 14/7 tuyên bố Mỹ sẽ áp "thuế quan mạnh tay" với Nga nếu Moskva không đạt thỏa thuận chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine trong 50 ngày. Đây không phải là lần đầu tiên ông Trump đưa ra "tối hậu thư" như vậy với Nga. Những thời hạn ông từng đặt trước đó để chấm dứt chiến sự, gồm 24 giờ, hai tuần và 100 ngày, đều trôi qua mà không có kết quả như kỳ vọng.
"Là một người Ukraine sống ở Kiev, tôi có thể nói rằng sau những tuyên bố của ông Trump, tôi chỉ cảm thấy mệt mỏi và hoài nghi", Iryna Tsilyk, một đạo diễn phim, nói. "Tổng thống Trump đã nhiều lần thể hiện sự thiếu nhất quán trong lời nói và hành động".
Tổng thống Ukraine Zelensky (trái) và Tổng thống Mỹ Trump tại Nhà Trắng ngày 28/2. Ảnh: AP
Oleksii, một người nghỉ hưu 74 tuổi ở Kiev, cho biết không có gì đáng chú ý trong thông báo mới của Tổng thống Mỹ, khi ông ấy "đã nói những điều tương tự khoảng 20 lần". "Hứa hẹn không đồng nghĩa với thực hiện", Oleksii nói.
Mức thuế quan thứ cấp 100% mà ông Trump dọa áp đặt với các nước mua dầu khí Nga đang thấp hơn mức đề xuất trong dự luật được Thượng viện Mỹ soạn thảo, khi các nhà lập pháp muốn áp thuế 500%.
Một số người Ukraine cho rằng không thể phủ nhận sự thay đổi đáng kể trong giọng điệu của ông Trump với Nga gần đây. Tổng thống Mỹ đã công khai bày tỏ "tôi thất vọng về Tổng thống Vladimir Putin vì tôi nghĩ chúng tôi đã có thể đạt thỏa thuận cách đây 2 tháng, nhưng điều đó không thành hiện thực".
Nghị sĩ đảng đối lập Ukraine Holos Yaroslav Yurchyshyn cho biết những bình luận của ông Trump là "tín hiệu tích cực", dù cảnh báo không nên lạc quan rằng sự thay đổi này có thể duy trì lâu dài.
"Điều quan trọng là phải theo dõi những diễn biến tiếp theo, bởi trong các tuyên bố của ông Trump, cảm xúc thường quan trọng hơn chi tiết", ông nói.
Volodymyr Ariev, nghị sĩ đảng đối lập Đoàn kết châu Âu, nói rằng thời hạn 50 ngày "có thể được coi là lời cảnh báo cuối cùng dành cho Nga" nếu ông Trump không thay đổi quan điểm của mình. "Nhưng chúng ta không biết liệu ông ấy có giữ vững lập trường cho tới khi thời hạn này kết thúc hay không", ông nói.
Với một quốc gia đã trải qua hơn 3 năm chiến tranh như Ukraine, 50 ngày là một khoảng thời gian dài, đặc biệt khi Nga gần đây tăng cường các đòn không kích dữ dội. Trong cuộc điện đàm thứ 6 với ông Trump đầu tháng này, Tổng thống Putin tuyên bố Nga sẽ đạt được những mục tiêu đặt ra trong chiến dịch ở Ukraine, đó là xóa bỏ mọi nguyên nhân gốc rễ dẫn tới xung đột hiện nay.
"Nguyên nhân gốc rễ" mà Nga đề cập gồm "phi quân sự hóa, phi phát xít hóa" Ukraine, bảo vệ cộng đồng nói tiếng Nga ở vùng Donbass, chống lại sự mở rộng của NATO về phía đông và bảo đảm trạng thái trung lập của Kiev. Gần đây, Nga tuyên bố sẽ tiếp tục kiểm soát 4 tỉnh đã sáp nhập của Ukraine, điều mà Kiev kiên quyết bác bỏ.
Oleksandr Merezhko, nhà lập pháp kiêm chủ tịch ủy ban đối ngoại của quốc hội Ukraine, nói Moskva có thể sẽ coi thông báo của ông Trump như tín hiệu "bật đèn xanh" hơn là tối hậu thư.
"Thời hạn 50 ngày có thể được ông Putin xem như cơ hội để tăng cường đà tiến công trong mùa hè trên khắp mặt trận", ông nói.
Các vụ nổ máy bay không người lái (UAV) thắp sáng bầu trời thủ đô Kiev, Ukraine, hôm 24/5. Ảnh: Reuters
Nhiều binh sĩ Ukraine ở tiền tuyến cũng tỏ ra hoài nghi về tuyên bố mới của ông Trump. "Tôi không hiểu sao chúng ta cần 50 ngày, khi nhiều người sẽ chết trong khoảng thời gian đó", Petro, binh sĩ của Lữ đoàn Thủy quân lục chiến 38 đang chiến đấu ở Pokrovsk, nói.
Thông báo mới của ông ngày 14/7 cũng đi kèm những tin tức đáng khích lệ cho Ukraine, khi lãnh đạo Mỹ nói một số hệ thống phòng không Patriot và tên lửa có thể đến Ukraine "trong vài ngày". Ông Trump và Tổng thư ký NATO Mark Rutte cũng công bố kế hoạch mới, trong đó liên minh sẽ mua vũ khí hiện đại từ Mỹ và chuyển một số đến Ukraine.
Mỹ dự kiến bán khoảng 10 tỷ USD vũ khí gồm tên lửa, vũ khí phòng không và đạn pháo cho các đồng minh NATO trong đợt đầu tiên.
Nhưng ngay cả điều này cũng không thể xóa đi hết tâm trạng mệt mỏi và hoài nghi ở Ukraine, khi ông Trump chưa có bất kỳ hành động cụ thể nào để buộc Nga chấm dứt xung đột trong 6 tháng qua.
"Những tuyên bố của ông ấy không đi kèm hành động. Chúng tôi chưa thấy bất kỳ động thái quyết đoán, mạnh mẽ nào từ chính quyền Trump, chỉ thấy những điều bất lợi cho Ukraine", Dmytro, binh sĩ thuộc lực lượng phòng vệ lãnh thổ Ukraine, nói.
Thùy Lâm (Theo Kyiv Independent, AFP, Reuters)